julius martov ne demek?

Julius Martov, (gerçek adı: Yuli Osipoviç Zederbaum, Rusça Ю́лий О́сипович Цедерба́ум) (d. 24 Kasım 1873; İstanbul – ö. 4 Nisan 1923; Berlin), Yahudi asıllı Rus Menşevik lider. Martov'un Vladimir Lenin ve Lev Troçki ile yakın bir dostluğu vardı. Troçki onu "Demokratik Sosyalizmin Hamlet'i" olarak tanımlamıştır.¹

Siyasi Hayatı

Martov, Vladimir Lenin'in ile beraber siyasi fikirlerinden dolayı Sibirya'ya sürüldü ve yakın arkadaş oldular. Birlikte Ekim 1895'te İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği'ni kurdular. İlerleyen süreçte baskılardan dolayı Rusya'yı terk etmek zorunda kalan Martov, sürgünde yaşayan başkalarıyla birlikte Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (SDLP) katıldı. Sonraki birkaç yıl boyunca parti dergisi İskra'nın yayınlanmasında Georgi Plekhanov, Pavel Axelrod, Vladimir Lenin ve Lev Troçki ile yakın bir şekilde çalıştı.

Siyasi Ayrışması

1903'te Londra'daki Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Martov ile uzun zamandır arkadaşı Vladimir Lenin arasında bir anlaşmazlık çıktı. Lenin, çok sayıda parti dışı sempatizanı ve destekçisi olan küçük bir profesyonel devrimciler partisini savundu. Martov, büyük bir eylemci partisine sahip olmanın daha iyi olduğuna inanarak aynı fikirde değildi. Martov, fikirlerini İngiliz İşçi Partisi gibi diğer Avrupa ülkelerinde var olan sosyalist partilere dayandırdı. Lenin, Çar'ın otokratik hükümeti altında sosyalist siyasi partiler kurmanın yasadışı olduğu için Rusya'da durumun farklı olduğunu savundu. Tartışma sonunda Martov oyunu 28-23 kazandı. Vladimir Lenin sonucu kabul etmek istemedi ve Bolşevikler olarak bilinen bir hizip kurdu. Martov'a sadık kalanlar Menşevikler olarak tanındı. Grigory Zinoviev, Anatoly Lunacharsky, Josef Stalin, Mikhail Lashevich, Nadejda Krupskaya, Mihail Frunze, Aleksey Rıkov, Yakov Sverdlov, Lev Kamenev, Maksim Litvinov, Felix Dzerzhinsky, Gregory Ordzhonikidze ve Aleksandr Bogdanov Bolşeviklere katıldı. Martov ise George Plekhanov, Pavel Axelrod, Vera Zasulich, Lev Troçki, Lev Deich, Vladimir Antonov-Ovseyenko, Irakli Tsereteli, Moisei Uritsky, Noe Jordania ve Fedor Dan'in desteğini aldı. Menşeviklerin lideri olarak görülen Martov, Kasım 1903'ten kapanan Ekim 1905'e kadar İskra dergisinin editörlüğünü yaptı. George Plekhanov ve Lev Troçki ile birlikte, dergiyi Vladimir Lenin ve Bolşeviklere saldırmak için kullandı. Romancı Maksim Gorki Martov'la bu dönemde tanıştı ve onun için: "Bu inanılmaz çekici adam gençliğin hararetiyle konuşuyordu ve belli ki en çok, trajik ayrılık ve Parti içindeki bölünme dramından derinden etkilenmişti." demiştir.

1905 Devrimi ve Birinci Dünya Savaşı

1905 Devrimi'nin getirdiği reformlardan sonra Martov, yeni burjuva hükümete militan bir muhalefet sağlamanın devrimcilerin görevi olduğunu savundu. Ekonomik ve sosyal koşullar sosyalist bir devrimin gerçekleşmesini mümkün kılana kadar burjuva hükümetini taciz etmek için sendikalar, kooperatifler, köy konseyleri ve sovyetler gibi bir örgütler ağına katılmayı savundu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Martov, pasifist hareketin merkezi bir figürüydü.

Şubat-Ekim Devrimi ve Rus İç Savaşı Sırasında

Şubat Devrimi'nden sonra Martov Rusya'ya döndü, ancak bazı Menşeviklerin Geçici Hükümete katılmasını durdurmak için çok geç kaldığını fark etti. Iraklı Tsereteli ve Fed gibi Menşevikleri şiddetle eleştirdi.² Martov, Ekim Devrimi'nden sonra Bolşevikler tarafından hükümete katılmaya davet edilmedi. Bir süre Kurucu Meclis'teki küçük Menşevik muhalefet grubunu yönetti, ancak 1918'de Sovyet hükümeti tarafından diğer siyasi partilerle birlikte yasaklandı. Martov, Rus İç Savaşı sırasında Beyaz Ordu'ya karşı Kızıl Ordu'yu destekledi, ancak liberal gazetelere, soylulara yönelik zulmü Bolşevikler aleyhine kınadı.³

Son Yılları ve Ölümü

1920'de Martov Bolşevikler tarafından sürgüne gönderildi. Vladimir Lenin'i ve Sovyet hükümetini eleştirmeye devam etti, ancak Rusya'ya müttefik müdahalesi çağrısında bulunan diğer anti-komünist sürgünlere katılmayı reddetti. Julius Martov Nisan 1923'te Almanya'nın Schomberg kentinde öldü. Sovyet hükümetinde bir bakan olan Anatoly Lunacharsky, ölümü üzerine Martov'u Bolşeviklerin "en samimi ve özverili muhalifi" olarak nitelendirdi.